Bescherm je streekproduct
Kom meer te weten over geografische aanduidingen
Er bestaan veel landbouwproducten, levensmiddelen en wijnen die in een bepaalde regio binnen de Europese Unie (EU) worden geproduceerd en de verschillende Europese tradities en regio’s weerspiegelen. Denk maar aan de "Gentse azalea", de "Westlandse druif" of Champagne,... Geografische aanduidingen (GA) beschermen streekproducten door er een specifiek label aan toe te kennen. Ze geven duidelijke informatie over de oorsprong van deze producten en bieden klanten de garantie dat de gekochte producten ook werkelijk afkomstig zijn uit die specifieke regio en geen imitaties zijn.
In deze wegwijzer geven we je graag meer uitleg over geografische aanduidingen.
Step 1/5 Wat zijn geografische aanduidingen?
Geografische aanduidingen beschermen specifieke streekproducten waarvan de kwaliteit verband houdt met de regio waar ze zijn geproduceerd. Het doel van deze kwaliteitslabels? Deze streekproducten beschermen maar ook promoten.
Het systeem voor geografische aanduidingen van de EU beschermt de naam van producten die uit een bepaalde regio afkomstig zijn en die specifieke eigenschappen hebben of een reputatie hebben die eigen is aan de regio waarin ze zijn geproduceerd en/of verwerkt.
De EU heeft twee types van geografische aanduidingen:
- de beschermde oorsprongsbenaming (BOB)
- de beschermde geografische aanduiding (BGA)
Het verschil tussen een BOB en BGA heeft vooral te maken de hoeveelheid van de productgrondstoffen die uit de regio afkomstig moet zijn, of hoeveel van het productieproces in een specifieke regio moet plaatsvinden.
Naast die geografische aanduidingen bestaat er in de EU ook een specifiek kwaliteitslabel om de traditionele aspecten van streekproducten te benadrukken:
- de gegarandeerde traditionele specialiteit (GTS)
Elk label heeft een eigen logo dat aanduidt dat het om een beschermd product gaat.
De labels geven consumenten duidelijke informatie over de specifieke eigenschappen van het streekproduct en ondersteunen een eerlijke handel.
Step 2/5 Wat is een beschermde oorsprongsbenaming?
Het label ‘Beschermde oorsprongsbenaming’ (BOB) wordt gebruikt voor landbouwproducten, levensmiddelen en wijnen die uit een bepaalde regio afkomstig zijn. Voorwaarde voor het gebruik is dat de kwaliteit of andere kenmerken van deze producten hoofdzakelijk toe te schrijven zijn aan de bijzondere geografische omgeving van de plaats van oorsprong. De geografische omgeving omvat natuurlijke en menselijke factoren zoals klimaat, bodem, topografie, lokale knowhow enz. Producten met dit label moeten geproduceerd, verwerkt en bereid worden in een bepaald geografisch gebied op basis van een erkende en gecontroleerde methode. Denk maar aan kazen die in een bepaalde streek worden gemaakt op basis van melk van een lokaal dierenras dat in hetzelfde geografische gebied wordt gekweekt.
Voorbeelden: Gorgonzola (kaas), Prosciutto di Parma (ham).
Step 3/5 Wat is een beschermde geografische aanduiding?
Het label ‘Beschermde geografische aanduiding’ (BGA) wordt gebruikt voor landbouwproducten, levensmiddelen en wijnen die uit een bepaalde regio afkomstig zijn. Voorwaarde voor het gebruik is dat de kwaliteit, reputatie of andere kenmerken van de producten toe te schrijven zijn aan die geografische oorsprong. De voorwaarden voor een BGA-label zijn minder strikt dan die voor een BOB-label. Het kan alleen gebaseerd zijn op de reputatie van het product als dit uit een bepaalde regio afkomstig is. Zo volstaat het bijvoorbeeld dat het product geproduceerd,verwerkt of bereid wordt in deze regio. Eén van deze drie processen is voldoende. Het verband tussen het product en zijn geografische oorsprong is dus zwakker dan die bij een BOB-label. Zo kan een BGA bijvoorbeeld toegekend worden aan ham die een zekere bekendheid heeft omdat deze ham volgens lokale productiemethoden in een bepaald geografisch gebied wordt gemaakt.
Voorbeelden: Brussels grondwitloof (witloofstronken), Jambon d'Ardenne (ham), Westlandse druiven (tafeldruiven).
Step 4/5 Wat is een gegarandeerde traditionele specialiteit?
De term ‘Gegarandeerde traditionele specialiteit’ (GTS) benadrukt de traditionele aspecten van een product, zoals de bereidingswijze of de productsamenstelling, zonder verwijzing naar een bepaald geografisch gebied. Het product wordt als ‘traditioneel’ beschouwd indien het minstens gedurende 30 jaar, zonder enige wijziging, op de Europese markt wordt verkocht. Een GTS-label is alleen van toepassing voor landbouwproducten en levensmiddelen, dus niet voor wijnen. Het product moet specifieke eigenschappen hebben waardoor het zich duidelijk onderscheidt van andere landbouwproducten en levensmiddelen in dezelfde categorie. Denk bijvoorbeeld aan bepaalde kazen of specialiteiten die op een traditionele wijze zijn gemaakt.
Voorbeelden: Mozzarella (kaas), Kriek (bier), Suikerstroop.
Step 5/5 Hoe vraag ik een EU-kwaliteitslabel aan voor mijn streekproduct?
Om bescherming via een dergelijk EU-kwaliteitslabel te verkrijgen, moet de benaming van het streekproduct bij de bevoegde nationale instantie geregistreerd worden. De aanvraag moet worden ingediend door een nationale groep van producenten of verwerkers van het product (een landbouworganisatie bijvoorbeeld). Om een benaming te laten registreren, moet die groep een dossier met informatie over het product indienen waarin de voorwaarden voor het gebruik van het beschermde label worden bepaald (geografische afbakening, vereiste productiemethode, bewijs van verband van de eigenschappen van het product met het geografisch milieu, ...). Vergeet niet dat kwaliteitslabels bedoeld zijn om te worden gebruikt door een collectieve groep en niet uitsluitend door een enkele persoon of organisatie. Al wie voldoet aan de objectieve voorwaarden van het productiedossier, heeft dus het recht om het beschermde kwaliteitslabel te gebruiken.
Zodra een geografische aanduiding is geregistreerd, is zij beschermd tegen ongeoorloofd gebruik en tegen praktijken die de consument kunnen misleiden.
Wil je meer weten over wat je verder moet doen of heb je meer informatie nodig? Onze partners kunnen je helpen!