Wegwijzer voor ontwerpers

Dat kan op verschillende manieren:

1. Zodra je ontwerp klaar is, heb jij automatisch het auteursrecht in handen.
2. Werk je samen met iemand? Maak dan duidelijke afspraken over wat je wel of niet geheim moet houden en aan wie welke rechten toekomen. Dit is vooral belangrijk wanneer je in dienstverband of freelance iets ontwerpt. Kijk je arbeidscontract na, of giet deze afspraken in een overeenkomst en voeg eventueel een geheimhoudingsclausule (NDA) toe.
3. Er is het niet-geregistreerde modelrecht waarmee je ontwerp 3 jaar beschermd is binnen de EU.
4. Wil je je ontwerp officieel registreren? Dan doe je dat met een geregistreerd Benelux- of gemeenschapsmodel. Dat biedt een sterkere en langere bescherming dan het niet-geregistreerde modelrecht.
5. Om discussies te vermijden, is een i-DEPOT een goed hulpmiddel. Daarmee bewijs je dat je op een bepaalde datum een idee had. Opgelet: het i-DEPOT houdt niemand tegen om je ontwerp na te maken. Die bescherming krijg je enkel met bovenstaande IE-rechten zoals een auteurs- of modelrecht. Een i-DEPOT is enkel een bewijsmiddel, maar geen IE-recht.

De maatregelen uit de vorige stap beschermen je ontwerp ook als je het op Facebook of Instagram post. Dat is vooral handig bij auteursrecht. Zo is je ontwerp automatisch beschermd zonder dat je daarvoor specifieke stappen moet ondernemen.

Als jij de rechten op die foto’s hebt – bijvoorbeeld als je ze zelf genomen hebt –, dan hoef je in principe niets te doen. In alle andere gevallen moet je een toestemming vragen aan de fotograaf. Vergeet ook niet om toestemming te vragen aan eventuele personen op de foto vóór je iets online zet. Beide toestemmingen vraag je best schriftelijk, zodat je dit later kan bewijzen. Opgepast! Foto’s nemen van auteursrechtelijk beschermde werken en deze commercieel verhandelen zonder toelating kan je ook in de problemen brengen.

Wil je samenwerken met een bedrijf? Onderteken dan eerst een zogenaamde geheimhoudingsovereenkomst (NDA). Zo zet je voor alle partijen op papier wat onder een bepaalde geheimhouding valt. Hier vind je hoe je zo’n overeenkomst opstelt.

In de eerste plaats raden we je aan om de misbruiker te contacteren. Soms weet die niet dat een ontwerp beschermd is met bijvoorbeeld een auteursrecht. Je kan dan vragen om de producten uit de handel te nemen, je ontwerp of foto te verwijderen van de website… Lukt dat niet? Schakel dan de hulp in van een bemiddelaar.

Is die aanpak ook geen succes? Dan heb je gelukkig nog enkele mogelijkheden.

1. Gaat het over ongeoorloofd gebruik van afbeeldingen? Dan kan je je ontwerpen laten verwijderen van het net via je zoekmachine of je website host.
2. Neem contact op met de douane om namaakontwerpen die in een bepaald land binnenkomen in beslag te laten nemen.
3. Dien klacht in bij de politie om een proces-verbaal te laten opstellen. Het parket beslist dan verder over de volgende stappen.
4. Schakel een advocaat in of doe aangifte bij de Economische Inspectie.

Ja, maar zorg wel eerst dat je ontwerp juridisch beschermd is. Die toelating geef je trouwens beter altijd schriftelijk. Zo beperk je mogelijk discussies in de toekomst.

Wil je werken met licenties? Dan geef je een of meerdere partijen de toestemming om je ontwerp te gebruiken in ruil voor een bepaald bedrag. Jij blijft als auteur wel op elk moment eigenaar van de IE-rechten. Wie geen licentie heeft, pleegt dus nog altijd een inbreuk.

Je kan ook werken met exclusieve licenties. Dan geef je enkel aan één bepaalde partij een toelating onder bepaalde voorwaarden. Dat bedrijf is dan het enige dat je ontwerp mag gebruiken.

Ja, dezelfde juridische regels gelden zowel in de online als in de offline wereld. Al heb je online natuurlijk meer mogelijkheden zoals je beelden laten verwijderen, een watermerk toevoegen of specifieke afspraken opnemen in je algemene voorwaarden.